Chì là một chất độc hại đối với sức khỏe con người, có khả năng gây ra nhiều bệnh lý nghiêm trọng, bao gồm cả ung thư. Đặc biệt, khi chì hiện diện trong nguồn nước, nó có thể tác động tiêu cực đến sức khỏe, đặc biệt là đối với phụ nữ mang thai và trẻ em. Vậy làm thế nào để phát hiện và xử lý hiệu quả nước nhiễm chì?
Nước nhiễm chì là gì?
Nước bị ô nhiễm chì là loại nước có nồng độ chì (Pb) vượt quá giới hạn cho phép, cụ thể là trên 0.015mg/L theo tiêu chuẩn của Cơ quan Bảo vệ Môi trường Hoa Kỳ. Thực tế cho thấy, nhiều chuyên gia khoa học cảnh báo rằng mức độ này vẫn có thể gây ra nguy hiểm cho sức khỏe con người. Để đảm bảo an toàn, nồng độ chì không nên vượt quá 0.01 mg/L.
Tình trạng nhiễm độc chì đã được ghi nhận có từ thời xa xưa và được coi là chất độc hại đối với tất cả các loài động vật cũng như con người. Chì tác động trực tiếp đến hệ thần kinh, dẫn đến các rối loạn về não bộ và máu.
Tuy nhiên, việc phát hiện nước nhiễm chì bằng mắt thường, vị giác hay khứu giác là điều không thể. Do đó, rất có khả năng gia đình bạn đang sử dụng nguồn nước này mà không hề hay biết.
Nguyên nhân làm nguồn nước bị nhiễm chì
Do đường ống bị rỉ sét
Đường ống nước bị hoen rỉ hiện đang là một trong những nguyên nhân chủ yếu gây ô nhiễm. Các ống dẫn được làm từ chì hoặc các kim loại có chứa chì thường dễ bị ăn mòn, từ đó phát tán các ion chì vào nguồn nước thông qua khả năng hòa tan cao của nước.
Ngoài ra, các bể chứa nước bằng inox cũng có thể là nguồn gốc gây nhiễm chì. Nếu sử dụng inox chất lượng cao và không gỉ thì sẽ an toàn hơn, nhưng nếu là inox kém chất lượng thì nguy cơ nước bị nhiễm chì sẽ rất cao.
Do phản ứng hoá học trong nước
Các yếu tố khác như nồng độ oxy hòa tan, độ pH và hàm lượng khoáng chất trong nước cũng có thể tác động đến quá trình phát tán độc tố. Ví dụ, khi oxy trong nước kết hợp với chì, nó sẽ tạo ra một chất kết tủa là chì hidroxit (Pb(OH)2), có khả năng ngăn chặn sự phát tán của chì vào trong nước, nhưng hiệu quả này chỉ xảy ra trong khoảng pH từ 7 đến 10.
Nếu hệ thống ống dẫn nước được làm từ chì và đồng, điều này có thể vô tình hình thành một hệ pin Galvanic, trong đó chì đóng vai trò là cực dương và đồng là cực âm. Nước chảy qua sẽ hoạt động như một dung dịch điện ly, dẫn đến việc chì bị ăn mòn và hòa lẫn vào nước một cách mạnh mẽ hơn.
Do chất thải công nghiệp
Các hoạt động công nghiệp hàng ngày thải ra một lượng lớn nước thải chứa chì. Nguồn nước này được xả vào các sông, suối, dẫn đến việc các sinh vật dưới nước hấp thụ chì vào cơ thể. Con người tiêu thụ những sinh vật này và do đó bị nhiễm độc chì.
Ngoài ra, nước nhiễm chì cũng có thể xuất phát từ việc chì ngấm vào lòng đất và mạch nước ngầm. Đặc biệt, tại các khu vực nông thôn, nơi thường sử dụng nước giếng khoan, tỷ lệ nước nhiễm chì rất cao.
Do các hoạt động khai thác
Một lý do khác dẫn đến tình trạng ô nhiễm chì trong nước là do các hoạt động khai thác khoáng sản. Nguồn nước khi chảy qua các khu vực khai thác sẽ mang theo một lượng kim loại nhất định. Mặc dù lượng kim loại này có thể không lớn, nhưng vẫn có khả năng gây hại cho sức khỏe con người.
Do tự nhiên
Nguồn nước ngầm được hình thành từ nước mặt thẩm thấu vào lòng đất. Trong quá trình lưu thông dưới lòng đất, nước ngầm có thể tiếp xúc với các loại đá vôi và kim loại, dẫn đến tình trạng ô nhiễm chì trong nước. Ngoài ra, nước đóng chai cũng có cả nguy cơ nhiễm chì do quy trình sản xuất lạc hậu. Hơn nữa, những loại chai nhựa giá rẻ cũng góp phần làm gia tăng sự phát tán của chất độc hại này vào nước.
Sau khi đã nắm bắt được khái niệm về nước nhiễm chì cùng với các nguyên nhân gây ra tình trạng này, chúng ta hãy cùng tìm hiểu về tác động của nước nhiễm chì đối với sức khỏe con người như thế nào?
Tác hại của nước nhiễm chì đối với sức khỏe
Tương tự như Asen, chì được coi là một chất độc hại đối với sức khỏe con người. Vấn đề nhiễm độc chì không phải là hiện tượng mới mà đã được ghi nhận từ thời kỳ La Mã và Hy Lạp cổ đại. Mặc dù hiện nay việc sử dụng chì đã bị hạn chế, nhưng vẫn có hơn 143.000 trường hợp tử vong hàng năm do tiếp xúc với chì, đặc biệt là tại các quốc gia đang phát triển.
Đối với trẻ nhỏ
Đối với người lớn, tỷ lệ hấp thụ chì chỉ khoảng 3-10%, trong khi ở trẻ em con số này có thể lên tới 40-50%. Điều này cho thấy nguy cơ nhiễm độc chì ở trẻ em là rất cao, đặc biệt khi chúng tiếp xúc với nước bị ô nhiễm chì trong sinh hoạt hàng ngày như ăn uống và vệ sinh cá nhân. Chì có thể xâm nhập vào cơ thể qua da hoặc hệ tiêu hóa, gây ra những hậu quả nghiêm trọng.
Theo Cơ quan Bảo vệ Môi trường Hoa Kỳ (EPA), tiêu chuẩn an toàn về hàm lượng chì trong nước uống đối với trẻ em là 0.015 mg/l, và nồng độ chì trong máu cần được duy trì dưới 0.05 mg/L. Nếu nồng độ chì trong máu dao động từ 0.1 đến 0.25 mg/L, nó có thể ảnh hưởng đến chức năng não bộ, gây tổn thương cho trẻ. Mức độ báo động là 0.7 mg/L có thể dẫn đến rối loạn hành vi.
Khi trẻ uống phải nước nhiễm chì, chì sẽ tích tụ trong mô mềm, máu và xương trong một thời gian dài. Dần dần, điều này sẽ tác động xấu đến hệ thần kinh trung ương và ngoại vi, làm chậm quá trình phát triển và gây ra các khuyết tật. Khi trưởng thành, trẻ có thể gặp phải nhiều vấn đề như IQ thấp, tính hiếu động… Trong những trường hợp nghiêm trọng, tình trạng này có thể dẫn đến co giật, hôn mê sâu hoặc thậm chí tử vong.
Đối với người trưởng thành
Đối với người lớn, việc tiếp xúc với nước có chứa chì có thể dẫn đến một số vấn đề sức khỏe như:
- Ảnh hưởng đến hệ thống tim mạch, gây ra tình trạng huyết áp cao.
- Xuất hiện các triệu chứng như đau bụng, nhức đầu và cảm giác mệt mỏi.
- Suy giảm chức năng thận.
- Gây ra cơn đau ở xương khớp và cơ bắp.
- Cảm giác đau, tê ở các chi.
- Hiện tượng mất trí nhớ tạm thời.
Đối với phụ nữ mang thai
Nước có chứa chì có thể ảnh hưởng đến thai nhi, dẫn đến những hệ quả nghiêm trọng như sau:
- Nguy cơ sinh non, đặc biệt khi nồng độ chì (Pb) cao.
- Giảm chỉ số thông minh (IQ) của trẻ sau khi sinh.
- Suy giảm chức năng của hệ thần kinh trung ương.
- Nguy cơ sảy thai nếu tiếp xúc với nước nhiễm chì ở nồng độ cao.
Cách nhận biết nước nhiễm chì
Cách xác định nước có chứa chì không thể thực hiện bằng cảm quan như nhìn, ngửi hay nếm mà cần phải tiến hành thử nghiệm. Bạn có thể liên hệ trực tiếp với đơn vị cung cấp nước để yêu cầu kiểm tra. Đối với các nhà máy chuyên xử lý và cung cấp nước sạch, thông tin về hàm lượng chì trong nước thường được công bố trên trang web chính thức của họ.
Ngoài ra, việc sử dụng máy đo chỉ số chì trong nước sẽ hỗ trợ trong việc đánh giá mức độ an toàn của nguồn nước sinh hoạt hàng ngày. Tuy nhiên, nếu bạn không sở hữu thiết bị này, bạn có thể mang mẫu nước đến các cơ quan chuyên môn để được đo lường chính xác nồng độ chì (Pb).
Kiểm tra mẫu nước
Phương pháp xác định nước có chứa chì một cách chính xác nhất là bạn nên liên hệ trực tiếp với đơn vị cung cấp nước để tiến hành kiểm tra. Đối với các nhà máy chuyên xử lý và cung cấp nước sạch, thông tin về nồng độ chì trong nước thường được công bố chính thức trên trang web của họ.
Sử dụng máy đo chỉ số chì trong nước tại nhà
Ngoài ra, việc sử dụng máy đo chỉ số chì trong nước cũng là một phương pháp đơn giản để phát hiện nước bị ô nhiễm chì, từ đó đánh giá mức độ an toàn của nguồn nước sinh hoạt hàng ngày. Tuy nhiên, nếu bạn không sở hữu thiết bị này, bạn có thể mang mẫu nước đến các cơ sở chuyên môn để được kiểm tra và xác định chính xác nồng độ chì (Pb) có trong nước.
Cách xử lý nước nhiễm chì đơn giản
Dưới đây là những phương pháp xử lý nước bị ô nhiễm chì hiệu quả mà bạn có thể thực hiện ngay để đảm bảo sức khỏe cho gia đình.
Xác định nguồn gốc/nồng độ chì trong nước của bạn.
Đối với nguồn nước máy được sử dụng trong sinh hoạt hàng ngày, bạn nên liên hệ với các nhà cung cấp dịch vụ để kiểm tra những chỉ số quan trọng như:
- Mức độ chì trong nước có vượt quá 15ppb hay không.
- Chất lượng của hệ thống ống dẫn nước có đảm bảo an toàn hay không.
Nếu các chỉ số này được xác định là an toàn, bạn cần tiến hành kiểm tra lại hệ thống ống dẫn và các vật dụng chứa nước trong gia đình. Việc đun sôi nước không thể làm giảm hàm lượng chì có trong nước. Nếu bạn sử dụng vòi nước nóng và lạnh, nên ưu tiên dùng nước lạnh vì hàm lượng chì trong nước nóng thường cao hơn, đồng thời cần thường xuyên vệ sinh vòi nước.
Bạn cũng có thể trang bị các thiết bị lọc nước hiện đại để loại bỏ độc tố và bổ sung khoáng chất tốt cho sức khỏe của cả gia đình. Bên cạnh đó, hãy thay lõi lọc định kỳ để đảm bảo chất lượng nước sử dụng.
Ngoài ra, nên hạn chế việc chứa nước trong các loại chai nhựa giá rẻ, bởi nguyên liệu chính để sản xuất chúng là dầu hỏa, mà dầu hỏa lại chứa một lượng lớn chì. Nếu nhà sản xuất không áp dụng công nghệ tách chì hiện đại, thì những chai nhựa này sẽ có nguy cơ nhiễm chì cao. Khi chai nhựa tiếp xúc với ánh nắng mặt trời hoặc bị va chạm trong quá trình vận chuyển, khả năng nước bị nhiễm chì cũng tăng lên đáng kể.
Sử dụng máy lọc nước RO để xử lý nước nhiễm chì
Phương pháp xử lý nước nhiễm chì bằng hệ thống lọc nước RO được coi là một giải pháp hiệu quả để loại bỏ chất độc này. Hệ thống lọc nước RO hoạt động dựa trên nguyên lý thẩm thấu ngược, trong đó áp lực từ máy bơm nước giúp các phân tử nước di chuyển, qua đó loại bỏ các kim loại nặng như chì, sắt, cùng với vi khuẩn và virus ra khỏi nguồn nước.
Tuy nhiên, phương pháp này cũng tồn tại một số hạn chế. Nguồn nước sau khi được lọc qua máy RO chỉ đạt tiêu chuẩn nước tinh khiết, có thể sử dụng cho mục đích ăn uống, nhưng không phù hợp cho các hoạt động sinh hoạt hàng ngày do không giữ lại các khoáng chất cần thiết cho cơ thể.
Theo báo cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), nước tinh khiết không chỉ hoàn toàn khử khoáng mà còn có những đặc điểm cảm quan không đạt yêu cầu, đồng thời có thể gây ra một số tác động tiêu cực nhất định đối với sức khỏe con người và động vật.
Dùng máy lọc nước Nano để xử lý nước nhiễm chì
Sử dụng máy lọc nước Nano là một trong những phương pháp hiệu quả để xử lý nước nhiễm chì, nhờ vào việc áp dụng công nghệ lọc nước tiên tiến hàng đầu thế giới, giúp loại bỏ tạp chất và đồng thời ức chế sự phát triển của vi khuẩn.
Một trong những ưu điểm nổi bật của phương pháp này là thiết bị không cần sử dụng điện năng và không tạo ra nước thải, từ đó tiết kiệm đáng kể năng lượng và chi phí cho hộ gia đình. Máy lọc nước Nano được coi là một bước tiến quan trọng trong lĩnh vực khoa học công nghệ với lõi lọc thông minh 4 in 1.
Máy lọc nước Nano mang lại nhiều lợi ích vượt trội cho người tiêu dùng, bao gồm độ an toàn cao khi có thể uống trực tiếp mà không cần đun sôi. Các virus, vi khuẩn và ngay cả chì đều được loại bỏ đến 99,9%. Đây thực sự là một giải pháp hiệu quả cho nước nhiễm chì được nhiều gia đình tin dùng.
Ngoài ra, cấu trúc của các khoáng chất cũng được điều chỉnh để cơ thể dễ dàng hấp thụ hơn, giúp phòng ngừa các bệnh như thiếu canxi hay sỏi thận. Các khoáng chất cần thiết được giữ lại ở mức tối đa, phù hợp cho cả người già và trẻ nhỏ.
Sử dụng hệ thống lọc nước đầu nguồn để xử lý nước nhiễm chì
Ngoài ra, bạn có thể áp dụng hệ thống lọc nước đầu nguồn để xử lý tình trạng nước bị nhiễm chì.
Hệ thống này có khả năng giải quyết nhiều vấn đề liên quan đến chất lượng nước, bao gồm cả nhiễm chì, nhiễm phèn, nhiễm mặn và các kim loại nặng khác. Phương pháp này rất phù hợp cho những hộ gia đình có nhu cầu sử dụng nước lớn trong sinh hoạt hàng ngày.
Trên đây là một số thông tin về tác động của nước nhiễm chì, cách nhận diện cũng như biện pháp xử lý hiệu quả hiện nay. Hy vọng rằng những kiến thức này từ dịch vụ xử lý chất thải công nghiệp Quang Minh, sẽ giúp bạn kiểm tra và tìm ra giải pháp cải thiện chất lượng nguồn nước cho gia đình mình.
