Có lẽ, hiệu ứng nhà kính đã trở thành một thuật ngữ quen thuộc với nhiều người. Đây là một vấn đề cấp bách và mang tính toàn cầu trong thời điểm hiện tại. Nếu không có các biện pháp khắc phục hoặc giảm thiểu hiệu ứng nhà kính, chắc chắn sẽ gây ra những tác động tiêu cực đến toàn nhân loại, đặc biệt là đe dọa đến sự tồn tại của con người.
Vậy thì, hiệu ứng nhà kính là gì? Chúng ta cần thực hiện những gì để giải quyết vấn đề nghiêm trọng này? Hãy cùng dịch vụ xử lý rác thải công nghiệp Quang Minh khám phá chi tiết trong bài viết dưới đây!
Phụ lục
ToggleHiệu ứng nhà kính là gì?
Hiệu ứng nhà kính, hay còn gọi là Greenhouse Effect, là hiện tượng mà không khí trên Trái Đất bị gia tăng nhiệt độ do bức xạ sóng ngắn từ Mặt trời đi qua tầng khí quyển và chiếu xuống bề mặt đất.
Khi bức xạ này tiếp xúc với mặt đất, nó sẽ được hấp thụ và làm nóng bề mặt. Sau đó, mặt đất sẽ phát ra bức xạ sóng dài trở lại vào khí quyển, nơi mà CO2 sẽ hấp thụ, dẫn đến việc không khí trở nên ấm hơn.
Nếu lượng nhiệt này duy trì ở mức ổn định, nó sẽ giúp Trái Đất giữ được trạng thái cân bằng. Tuy nhiên, trong thực tế hiện nay, lượng nhiệt này đã gia tăng quá mức trong khí quyển, gây ra tình trạng Trái Đất ngày càng nóng lên.
Hiệu ứng nhà kính gồm những loại nào?
Hiệu ứng nhà kính được phân loại thành hai dạng: Hiệu ứng nhà kính tự nhiên và hiệu ứng nhà kính do con người gây ra.
Hiệu ứng nhà kính khí quyển
Hiệu ứng nhà kính trong khí quyển là hiện tượng mà các tia bức xạ sóng ngắn từ Mặt trời đi qua bầu khí quyển và đến bề mặt Trái Đất, sau đó được phản xạ lại dưới dạng bức xạ sóng dài. Một số phân tử trong khí quyển có khả năng hấp thụ những bức xạ nhiệt này, giúp giữ lại nhiệt độ trong khí quyển. Các phân tử điển hình bao gồm carbon dioxide (CO2) và hơi nước.
Hiện nay, nồng độ khí carbon dioxide khoảng 0,036% đã đủ để làm tăng nhiệt độ trung bình lên khoảng 30 độ C. Nếu không có hiệu ứng nhà kính, nhiệt độ của Trái Đất sẽ ở mức -15 độ C.
Như chúng ta đã biết, nhiệt độ trung bình bề mặt Trái Đất phụ thuộc vào sự cân bằng giữa năng lượng mặt trời chiếu xuống và lượng nhiệt bức xạ từ bề mặt Trái Đất trở lại không gian. Năng lượng từ Mặt trời chủ yếu là bức xạ có bước sóng ngắn, do đó dễ dàng xuyên qua tầng ozon và khí CO2 để đến được bề mặt Trái Đất.
Ngược lại, bức xạ nhiệt phát ra từ mặt đất có bước sóng dài và không thể xuyên qua lớp khí CO2. Điều này dẫn đến việc CO2 và hơi nước hấp thụ nhiệt, tạo ra một bầu khí quyển bao quanh Trái Đất.
Lớp khí CO2 có thể được xem như một lớp kính giữ nhiệt, hạn chế lượng nhiệt tỏa ra ngoài không gian trên quy mô toàn cầu. CO2 được coi là khí nhà kính, bên cạnh đó còn có các khí khác trong khí quyển như NOx, metan và CFC.
Hiệu ứng nhà kính nhân loại
Trong giai đoạn đầu hình thành của Trái đất, chỉ có một số dạng sự sống nhất định có thể xuất hiện và phát triển nhờ vào nồng độ điôxít cacbon cao trong bầu khí quyển nguyên thủy. Qua thời gian, cường độ bức xạ đã gia tăng.
Song song với quá trình này, cây cỏ đã xuất hiện trên Trái đất thông qua quang hợp, giúp hấp thụ một phần khí dioxit cacbon trong không khí, từ đó tạo ra một môi trường khí hậu tương đối ổn định.
Tuy nhiên, trong khoảng 100 năm qua, hoạt động của con người đã làm thay đổi sự cân bằng này. Sự biến động trong nồng độ các khí nhà kính đã dẫn đến việc nhiệt độ toàn cầu tăng thêm 2 độ C. Một minh chứng rõ ràng cho sự mất cân bằng này là nồng độ khí dioxit cacbon đã tăng lên 20% và khí metan đã tăng tới 90%.
Nguyên nhân gây ra hiệu ứng nhà kính
Chúng ta đã nhận thức được rằng hiệu ứng nhà kính xuất phát từ sự gia tăng đáng kể của các loại khí trong khí quyển. Vậy nguyên nhân cụ thể đến từ những loại khí nào? Hãy cùng khám phá ngay sau đây:
Khí CO2 – khí nhà kính
Khi bức xạ mặt trời đi qua tầng khí quyển và chiếu xuống bề mặt trái đất, mặt đất sẽ hấp thụ năng lượng và gia tăng nhiệt độ. Đồng thời, nó cũng phát ra bức xạ nhiệt với bước sóng dài trở lại tầng khí quyển. Trong quá trình này, khí CO2 sẽ hấp thụ bức xạ này, tạo thành một lớp khí bao quanh trái đất, dẫn đến việc nhiệt độ không khí tăng lên.
Như đã đề cập trước đó, lớp khí CO2 hoạt động như một tấm kính lớn bao phủ hành tinh của chúng ta, khiến cho trái đất giống như một nhà kính khổng lồ. Nếu không có lớp khí này, nhiệt độ trung bình trên trái đất sẽ luôn ở mức âm khoảng 15 độ C, thậm chí có thể xuống tới âm 25 độ C. Thực tế, nhiệt độ trung bình hiện nay là 15 độ C, cho thấy hiệu ứng nhà kính đã làm tăng nhiệt độ của trái đất lên 38 độ C.
Hiện nay, các hoạt động sinh hoạt, kinh doanh, sản xuất và khai thác của con người diễn ra rất mạnh mẽ, dẫn đến sự gia tăng nồng độ khí CO2 trong khí quyển. Điều này làm tăng cường hiệu ứng nhà kính, kéo theo việc nhiệt độ không khí cũng tăng lên. Theo dự đoán của các nhà khoa học, trong vòng nửa thế kỷ tới, nhiệt độ trái đất có thể tăng từ 1,5 đến 4,5 độ C.
Khí CFC – khí cloro fluoro carbon
Khí CFC, hay còn gọi là khí cloro fluoro carbon, đóng góp khoảng 20% trong tổng số các khí gây hiệu ứng nhà kính. Đây là những hợp chất do con người sản xuất ra để phục vụ cho nhiều lĩnh vực công nghiệp và dần dần đã xâm nhập vào bầu khí quyển.
CFC được sử dụng rộng rãi trong các nhà máy sản xuất điều hòa không khí, hệ thống làm lạnh, cũng như trong việc chế tạo các sản phẩm từ nhựa xốp như ly, khay ăn và lớp tản nhiệt. Bên cạnh đó, nó cũng có mặt trong một số loại thuốc xịt, quy trình làm sạch thiết bị điện tử và là sản phẩm phụ của một số quá trình hóa học phức tạp khác.
Về mặt hóa học, khí CFC có tính chất trơ, không cháy, không mùi và có thời gian tồn tại rất lâu trong môi trường. Khi được thải ra ngoài không khí, nó sẽ bay lên tầng khí quyển và có khả năng làm suy giảm tầng ozon bảo vệ trái đất. Điều này dẫn đến việc tia cực tím từ mặt trời chiếu xuống trái đất với cường độ cao hơn và mạnh mẽ hơn.
Theo thống kê, vào năm 1992, lượng khí CFC đã tăng khoảng 4%. Dự đoán đến năm 2050, tổng lượng CFC có thể đạt tới 9 tỷ tấn, tương đương khoảng 45% tổng lượng khí CO2 thải ra. Điều này sẽ gây ra những tác động nghiêm trọng đối với khí hậu toàn cầu.
Khí metan – CH4
Khí metan có công thức hóa học là CH4, đóng góp 13% vào tổng lượng khí gây hiệu ứng nhà kính. Nghiên cứu cho thấy mỗi phân tử CH4 có khả năng giữ nhiệt gấp 21 lần so với một phân tử CO2.
Hiện nay, do các hoạt động của con người, lượng khí metan thải ra môi trường ngày càng gia tăng. Một số nguyên nhân chính dẫn đến sự phát thải CH4 bao gồm:
- Quá trình phân hủy các chất hữu cơ tại các bãi rác thải rắn.
- Sự hình thành khí metan từ các quá trình sinh học như tiêu hóa ở động vật, và sự phân giải kỵ khí trong các vùng đất ngập nước.
- Việc sử dụng và đốt cháy nhiên liệu hóa thạch.
- Sự rò rỉ khí metan từ các đường ống dẫn nước vào các tuabin đặt dưới đáy hồ thủy điện.
Tầng ozon
Khí ozon có công thức hóa học là O3 và chiếm khoảng 8% trong tổng số các khí gây hiệu ứng nhà kính. Ozon là thành phần chủ yếu của tầng bình lưu, với khoảng 90% lượng khí ozon tập trung ở độ cao từ 19 đến 23 km so với mặt đất. Chức năng chính của nó là bảo vệ sinh quyển nhờ khả năng hấp thụ bức xạ cực tím và phát tán nhiệt từ các phân tử ozon.
Theo các nghiên cứu, tầng ozon đã giảm sút khoảng 5%, và tình trạng này ngày càng nghiêm trọng do quá trình phân hủy ozon diễn ra nhanh hơn khả năng tái tạo. Các tác nhân chính dẫn đến sự phân hủy của O3 bao gồm:
- Nguyên tử oxy
- Gốc hydroxyl hoạt động
- Oxit nitơ
- Hợp chất chứa clo
Sự suy giảm của tầng ozon có thể dẫn đến hiện tượng mưa axit, tạo ra khói quang hóa và góp phần vào hiệu ứng nhà kính.
Khí N2O – oxit nito
Khí N2O đóng góp 5% vào tổng lượng khí gây hiệu ứng nhà kính. Mỗi phân tử N2O có khả năng giữ nhiệt gấp 270 lần so với phân tử CO2.
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến sự gia tăng nồng độ khí N2O, trong đó có bốn nguyên nhân chính như sau:
- Khí thải từ các phương tiện giao thông như ô tô, xe máy và xe buýt.
- Quá trình đốt rác thải rắn.
- Quá trình nitrat hóa của các loại phân bón hữu cơ và vô cơ, cũng như trong các quy trình xử lý nước thải.
- Hoạt động sản xuất nông nghiệp và các ngành công nghiệp khác.
Bên cạnh đó, oxit nitơ khi phản ứng với các nguyên tử oxy năng lượng cao sẽ tạo ra hợp chất nitric oxide (NO), làm suy yếu tầng ozon. Hiện nay, nồng độ N2O đang gia tăng trên toàn cầu với tỷ lệ khoảng 0,2 – 3% mỗi năm. Ước tính hàng năm có khoảng 10 triệu tấn oxit nitơ được thải ra môi trường.
Ngoài ra, các khí như SO2, SF, CF3 và hơi nước cũng góp phần vào hiệu ứng nhà kính. Các hoạt động của con người đang làm tăng nồng độ những khí này, gây tổn hại cho cấu trúc tầng ozon và giảm nồng độ khí ozon.
Hệ quả là nhiều loài sinh vật bị đe dọa, chuỗi thức ăn tự nhiên bị phá vỡ, ảnh hưởng nghiêm trọng đến hệ sinh thái và tác động đến sự phát triển cũng như sự tồn tại của con người.
Hậu quả của hiệu ứng nhà kính đối với trái đất
Dựa trên những thông tin đã nêu, có thể khẳng định rằng hậu quả nghiêm trọng nhất chính là biến đổi khí hậu. Nói một cách khác, hiện tượng hiệu ứng nhà kính ảnh hưởng đến các hiện tượng biến đổi khí hậu. Cụ thể, nó tạo ra một số tác động như sau:..
Ảnh hưởng đến nguồn nước
Hiệu ứng nhà kính tác động đến cả chất lượng lẫn số lượng nước trên hành tinh. Điều này dẫn đến tình trạng thiếu hụt nguồn nước sạch phục vụ cho nhu cầu sinh hoạt của con người, cũng như trong các hoạt động sản xuất và kinh doanh.
Ảnh hưởng đến sinh vật
Sự gia tăng nhiệt độ toàn cầu sẽ dẫn đến sự thay đổi trong môi trường sống của các loài sinh vật. Trong bối cảnh biến đổi khí hậu này, các sinh vật buộc phải thích nghi và điều chỉnh để tồn tại trong những điều kiện khắc nghiệt. Tuy nhiên, khả năng thích nghi của chúng thường không đủ nhanh chóng, dẫn đến nguy cơ tuyệt chủng.
Bên cạnh đó, hoạt động của con người cũng có ảnh hưởng lớn đến môi trường. Việc săn bắt và chiếm dụng đất đai để xây dựng cơ sở hạ tầng phục vụ cho nhu cầu của chính mình đã làm thu hẹp không gian sống của nhiều loài động vật, từ đó gia tăng nguy cơ tuyệt chủng cho chúng.
Ảnh hưởng đến con người
Chúng ta đang tự gây hại cho chính mình. Sức khỏe con người đang đối mặt với những mối đe dọa nghiêm trọng khi các bệnh tật ngày càng gia tăng. Thời tiết nắng nóng và mưa nhiều tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của vi khuẩn và vi sinh vật. Đồng thời, sự gia tăng chất thải và khí thải cũng góp phần làm gia tăng bệnh tật và suy giảm hệ miễn dịch của chúng ta.
Hơn nữa, làm việc trong điều kiện nhiệt độ cao rất nguy hiểm vì cơ thể không kịp thời để tự làm mát. Hiện nay, số lượng người tử vong do nắng nóng ngày càng tăng lên.
Xuất hiện hiện tượng băng tan
Hiện nay, hiện tượng tan chảy băng ở Bắc Cực và Nam Cực đang diễn ra với tốc độ nhanh chóng. Điều này sẽ dẫn đến sự gia tăng mực nước biển, gây ra nguy cơ lũ lụt nghiêm trọng. Trong tương lai, một số quốc gia có thể không còn xuất hiện trên bản đồ do tình trạng nước biển dâng cao.
Theo các ước tính, trong năm 2020, Trái Đất đã mất khoảng 28 nghìn tỷ tấn băng trong vòng 23 năm qua, chủ yếu là do biến đổi khí hậu toàn cầu.
Các biện pháp khắc phục hiệu ứng nhà kính
Trồng thêm nhiều cây xanh
Một trong những phương pháp hiệu quả và đơn giản nhất để giảm thiểu sự gia tăng nhiệt độ toàn cầu chính là trồng cây xanh. Như chúng ta đã biết, cây xanh có khả năng hấp thụ CO2 thông qua quá trình quang hợp, từ đó làm giảm đáng kể lượng CO2 – một loại khí nhà kính. Điều này góp phần hạn chế hiện tượng hiệu ứng nhà kính đang diễn ra.
Hiện nay, nhiều quốc gia đang tích cực thực hiện các chương trình trồng rừng quy mô lớn, trong đó Việt Nam cũng đang nỗ lực cải thiện công tác này.
Tiết kiệm điện, tiết kiệm nguồn năng lượng
Việc tiết kiệm năng lượng mà chúng ta đang sử dụng là một phương pháp hiệu quả để giảm thiểu hiệu ứng nhà kính. Nguồn điện được tạo ra từ việc đốt cháy các nguyên liệu và nhiên liệu hóa thạch.
Trong quá trình sản xuất năng lượng này, một lượng lớn khí CO2 được phát thải vào môi trường. Do đó, tiết kiệm năng lượng, đặc biệt là tiết kiệm điện, là một biện pháp hữu hiệu để giảm thiểu hiệu ứng nhà kính và hạn chế ô nhiễm không khí.
Tối ưu hóa các phương tiện di chuyển
Các phương tiện giao thông như ô tô, xe máy,… là nguyên nhân chủ yếu dẫn đến sự phát thải khí CO2, N2O và bụi bẩn, gây ra tình trạng ô nhiễm môi trường. Do đó, để bảo vệ môi trường, bạn có thể giảm thiểu việc sử dụng các loại phương tiện này và thay vào đó lựa chọn đi xe đạp hoặc đi bộ.
Sử dụng nguồn năng lượng sạch
Nguồn năng lượng tái tạo bao gồm năng lượng từ gió và năng lượng mặt trời. Việc khai thác nguồn năng lượng này sẽ góp phần giảm thiểu hiệu ứng nhà kính và ô nhiễm môi trường.
Gia đình bạn nên lựa chọn sử dụng bình năng lượng mặt trời để tận dụng năng lượng mặt trời, qua đó bảo vệ môi trường. Hệ thống thái dương năng là giải pháp hiệu quả để làm nóng nước nhờ vào năng lượng mặt trời. Việc áp dụng công nghệ này không chỉ giúp bảo vệ môi trường mà còn mang lại lợi ích tiết kiệm điện cho gia đình bạn.
Tích cực tuyên truyền bảo vệ môi trường
Việc tăng cường các hoạt động và phong trào bảo vệ môi trường là điều vô cùng cần thiết. Cần trang bị kiến thức cho cộng đồng về hiệu ứng nhà kính, cũng như nhận thức rõ ràng về tầm quan trọng và những tác động tiêu cực của nó đối với sự sống trên hành tinh chúng ta. Đồng thời, cần nâng cao ý thức và trách nhiệm của từng cá nhân đối với con người và các sinh vật khác.
Trên đây là những thông tin liên quan đến hiệu ứng nhà kính, nguyên nhân và các biện pháp khắc phục. Để tìm đọc thêm những bài viết chất lượng và hữu ích khác của Quang Minh, bạn có thể truy cập vào Website dịch vụ xử lý rác thải công nghiệp.