Bụi mịn là một hiện tượng phổ biến tại các đô thị lớn do tác động của ô nhiễm không khí. Chính vì vậy, hãy cùng công ty chất thải công nghiệp Quang Minh khám phá về bụi mịn nhé!
Chắc hẳn mọi người đã từng nghe nói đến bụi mịn qua các phương tiện truyền thông. Vậy bụi mịn thực chất là gì? Những tác động tiêu cực của bụi mịn ra sao? Làm thế nào để phòng ngừa nó? Tất cả những thông tin này sẽ được trình bày chi tiết trong bài viết dưới đây.
Bụi mịn là gì?
Bụi mịn là các hạt bụi có kích thước cực nhỏ, khó phát hiện, bao gồm các phân tử vô cơ hoặc hữu cơ ở dạng lỏng hoặc rắn lơ lửng trong không khí.
Nguồn gốc của bụi mịn chủ yếu xuất phát từ bụi, đất, bồ hóng,… Tuy nhiên, nguyên nhân chính là khói từ việc đốt cháy nhiên liệu hữu cơ trong các hoạt động công nghiệp. Khí thải từ phương tiện giao thông, rác thải, và cháy rừng,…
Trong tiếng Anh, bụi mịn được gọi là Particulate Matter, viết tắt là PM. Kích thước của nó rất đa dạng và thường được ghi chú phía sau cụm từ PM với đơn vị đo là µm (micromet).
Các loại bụi mịn thường gặp
Với kích thước nhỏ, bụi mịn có thể dễ dàng xâm nhập vào hệ hô hấp, gây ra nhiều vấn đề về sức khỏe như viêm phổi, hen suyễn và bệnh tim mạch. Hiểu rõ về các loại bụi mịn phổ biến sẽ giúp chúng ta có biện pháp phòng tránh và bảo vệ bản thân cũng như môi trường xung quanh.
Dựa trên kích thước của các hạt bụi mịn, người ta phân loại chúng thành ba loại phổ biến:
Bụi mịn PM10
Kích thước của các hạt bụi nằm trong khoảng 2.5 – 10µm, nhỏ hơn đáng kể so với đường kính của một sợi tóc (50 – 70µm). Vì vậy, bụi mịn PM10 rất khó để phát hiện bằng mắt thường.
Khi chúng ta hít phải loại bụi này, chúng chỉ tích tụ lại trong phổi, do đó, mức độ nguy hiểm của chúng không cao bằng các hạt bụi mịn PM2.5.
Bụi mịn PM2.5
So với bụi mịn PM10, thì bụi mịn PM2.5 có kích thước nhỏ hơn nhiều, khoảng từ 1.0-2.5µm, tương đương với 1/20 đường kính sợi tóc của con người. Những hạt bụi này được hình thành từ cacbon, nitơ và nhiều hợp chất kim loại khác.
Các chuyên gia đã cảnh báo rằng những hạt bụi này có mức độ nguy hiểm rất cao. Khi chúng ta hít phải, chúng có khả năng xâm nhập vào hệ tuần hoàn của cơ thể, và một số phân tử bụi còn mang tính độc hại, làm tăng khả năng thâm nhập sâu vào máu.
Ngoài ra, các hạt bụi này còn gây ra tình trạng kích ứng mũi và viêm đường hô hấp, ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe con người, đặc biệt là ở trẻ em.
Bụi mịn PM1.0
Bụi mịn PM1.0, hay còn gọi là bụi siêu mịn, đã được các nhà khoa học phát hiện gần đây. Loại bụi này có kích thước cực kỳ nhỏ, nhỏ hơn 1.0µm. Khi xâm nhập vào cơ thể, chúng có khả năng tấn công phế nang và có thể gây hại cho tế bào cũng như ADN của con người.
Bụi mịn PM1.0 thường xuất hiện trong những ngày có không khí khô hoặc nhiệt độ thấp, dẫn đến nhiều bệnh lý nghiêm trọng liên quan đến phổi.
Tác hại của bụi mịn
Những hạt bụi li ti này có thể xâm nhập vào đường hô hấp, gây ra các bệnh lý nghiêm trọng như viêm phổi, bệnh tim mạch và các vấn đề về hô hấp khác. Ngoài ra, bụi mịn còn có thể tác động tiêu cực đến sức khỏe tinh thần và chất lượng cuộc sống của chúng ta. Nghiên cứu cho thấy sự tiếp xúc thường xuyên với bụi mịn có liên quan đến tăng nguy cơ mắc các bệnh mãn tính và giảm tuổi thọ.
Gây các bệnh về đường hô hấp
Loại bụi này có chứa nồng độ cao các khí như CO, SO2 và NO2, dẫn đến tình trạng tế bào thiếu oxy, gây tác động tiêu cực đến phổi.
Việc tiếp xúc kéo dài với môi trường ô nhiễm bụi mịn sẽ làm gia tăng nguy cơ phát triển các bệnh lý về đường hô hấp, chẳng hạn như viêm phế quản mãn tính, hen suyễn, suy giảm chức năng phổi, thậm chí có thể dẫn đến ung thư phổi.
Gây độc cho các hệ cơ quan khác
Hệ hô hấp là hệ cơ quan chịu ảnh hưởng nặng nề nhất từ bụi mịn, tuy nhiên các hệ thống khác như hệ thần kinh và hệ tuần hoàn cũng không nằm ngoài tác động này.
- Về hệ thần kinh, ô nhiễm không khí gây ra cảm giác khó chịu, ngột ngạt và khó thở, ảnh hưởng đến lối sống hàng ngày của chúng ta. Hơn nữa, nó còn tác động tiêu cực đến não bộ, tăng nguy cơ đột quỵ, suy giảm trí nhớ, và dẫn đến trầm cảm.
- Đối với hệ tuần hoàn, loại bụi này có khả năng xâm nhập vào phế nang, vượt qua màng khí – máu và đi vào hệ tuần hoàn, khiến cho mạch máu bị tổn thương, gây tắc nghẽn và có thể dẫn đến nhồi máu cơ tim.
Ảnh hưởng xấu đến các tế bào hay ADN của cơ thể con người
Bụi mịn có khả năng kích thích cơ thể sản xuất các gốc tự do. Những gốc tự do này sẽ tác động tiêu cực đến các tế bào và các phân tử thiết yếu của cơ thể, bao gồm cả ADN.
Hệ quả là cơ thể có thể xảy ra những biến đổi, làm gia tăng nguy cơ đột biến và thậm chí dẫn đến sự hình thành các khối u ung thư.
Gây hại cho sức khỏe cho cả trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ
Đối với phụ nữ đang mang thai, việc tiếp xúc kéo dài với bụi mịn có thể ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe của thai nhi, dẫn đến các vấn đề như sụt cân, tự kỷ, và suy nhược thần kinh khi trẻ chào đời.
Cách phòng chống bụi mịn
Từ việc cải thiện chất lượng không khí trong nhà đến việc áp dụng các biện pháp bảo vệ khi ra ngoài, có nhiều cách để bảo vệ bản thân và gia đình khỏi bụi mịn.
Đeo khẩu trang chống bụi mịn
Khẩu trang thông thường không đủ khả năng ngăn chặn bụi mịn xâm nhập vào cơ thể. Do đó, nên sử dụng các loại khẩu trang chuyên dụng chống bụi siêu mịn như khẩu trang N95 hoặc có thể đeo hai chiếc khẩu trang y tế chồng lên nhau để tăng hiệu quả bảo vệ.
Sử dụng các thiết bị lọc bụi ở trong nhà
Vì loại bụi này có kích thước rất nhỏ và gần như không thể nhìn thấy bằng mắt thường, nên chúng ta không thể chắc chắn rằng không gian sống của mình hoàn toàn sạch sẽ. Do đó, việc sử dụng một chiếc máy lọc không khí là cần thiết để nâng cao chất lượng không khí trong nhà.
Ngoài ra, chúng ta cũng có thể trồng thêm các loại cây xanh trong nhà để cải thiện chất lượng không khí, mặc dù hiệu quả lọc của chúng không thể so sánh với các thiết bị công nghệ.
Dùng các loại thực phẩm có chứa chất chống oxy hóa
Chúng ta có thể tăng cường lượng chất chống oxy hóa cho cơ thể thông qua việc sử dụng trà xanh, tiêu thụ nhiều rau củ và trái cây. Điều này sẽ góp phần giảm thiểu sự hình thành các gốc tự do trong cơ thể do tiếp xúc với bụi mịn.
Sử dụng các phương tiện giao thông công cộng
Việc sử dụng phương tiện giao thông công cộng cũng giúp giảm thiểu ô nhiễm không khí do khí thải từ các loại phương tiện cá nhân.
Cách xem nhanh chỉ số bụi mịn theo khu vực
Chỉ số bụi mịn theo khu vực AQI (Chỉ số Chất lượng Không khí) được sử dụng để đánh giá tình trạng chất lượng không khí và được phân loại thành các nhóm màu sắc tương ứng với từng khu vực như sau:
Website của IQAir trên điện thoại hoặc trên máy tính
Chúng ta có thể giám sát và cập nhật chỉ số ô nhiễm theo thời gian thực qua trang web IQAir.
Bên cạnh đó, chúng ta cũng có thể xem xét bảng xếp hạng các khu vực ô nhiễm để thực hiện các biện pháp phòng ngừa bụi mịn một cách kịp thời.
Các ứng dụng đo lường về chỉ số ô nhiễm không khí
Chúng ta có thể áp dụng các ứng dụng theo dõi chỉ số ô nhiễm không khí như AirVisual hoặc PAM Air để dễ dàng và thuận tiện theo dõi chỉ số bụi mịn theo thời gian thực.
Trên đây là những thông tin về bụi mịn mà công ty chất thải công nghiệp Quang Minh muốn gửi đến quý vị. Hy vọng rằng quý vị sẽ tìm ra những biện pháp phòng ngừa bụi mịn hiệu quả nhất cho bản thân!
Tìm hiểu thêm:
- Ô nhiễm môi trường không khí là gi? Nguyên nhân và biện pháp
- Ô nhiễm môi trường đất: Nguyên nhân chính, hậu quả và giải pháp
- Rác thải nhựa là gì? Thực trạng, Nguyên nhân, Giải pháp
- Quan trắc môi trường là gì? Lợi ích của quan trắc môi trường
