Trong quá trình sinh hoạt, con người tạo ra một lượng lớn chất thải và rác thải. Do đó, khi dân số gia tăng, khối lượng rác thải cũng sẽ tăng theo, nếu không được quản lý và xử lý kịp thời, tình trạng ô nhiễm môi trường sẽ trở nên nghiêm trọng. Gần đây, Trung tâm Phân tích và Quan trắc Việt Nam (QCVN) đã đề xuất bốn phương pháp chôn lấp rác thải.
Tình trạng rác thải hiện nay tại Việt Nam
Hiện nay, lượng rác thải tại Việt Nam ước tính khoảng 50.000 tấn mỗi ngày, trong đó các đô thị đóng góp khoảng 35.000 tấn, phần còn lại đến từ khu vực nông thôn. Đặc biệt, Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh mỗi ngày phát sinh khoảng 7.000 – 8.000 tấn rác.
Trước tình hình lượng rác thải lớn như vậy, cần thiết phải tìm kiếm các giải pháp để chuyển đổi chất thải thành dạng ít độc hại hơn, dễ dàng kiểm soát hơn, cũng như biến chất thải thành những sản phẩm có giá trị sử dụng nhằm giảm thiểu thể tích hoặc số lượng, từ đó tạo điều kiện lưu trữ tạm thời cho đến khi công nghệ xử lý phù hợp được áp dụng.
Chất thải – rác thải ở Việt Nam có thể được phân loại thành hai nhóm chính: phân loại theo mức độ nguy hiểm (rác thông thường và rác nguy hại) và phân loại theo nguồn gốc phát sinh (rác thải sinh hoạt, rác thải công nghiệp, rác thải văn phòng, v.v.). Việc xác định loại rác sẽ giúp chúng ta áp dụng những phương pháp xử lý chất thải hiệu quả hơn.
Phương pháp chôn lấp rác thải
Phương pháp chôn lấp rác thải thường được áp dụng cho các loại chất thải rắn như rác thải đô thị không tái chế, tro xỉ từ các lò đốt, và chất thải công nghiệp. Ngoài ra, phương pháp này cũng được sử dụng để xử lý chất thải nguy hại và chất thải phóng xạ tại các bãi chôn lấp được thiết kế đặc biệt cho mục đích này. Hiện nay, Việt Nam có khoảng 149 bãi rác cũ không đảm bảo vệ sinh, trong đó có 21 bãi thuộc cấp tỉnh – thành phố và 128 bãi thuộc cấp huyện – thị trấn.
Chôn lấp hợp vệ sinh là một phương pháp nhằm kiểm soát quá trình phân hủy của các chất rắn khi chúng được chôn lấp và phủ kín bề mặt. Chất thải rắn trong bãi chôn lấp sẽ trải qua quá trình phân hủy sinh học, dẫn đến việc tạo ra các sản phẩm cuối cùng giàu dinh dưỡng như axit hữu cơ, nitơ, các hợp chất amon, cùng với một số khí như CO2 và CH4.
Tuy nhiên, với sự gia tăng đô thị hóa và lượng rác thải sinh hoạt từ nhựa, nilon… đã gây áp lực lớn lên quỹ đất dành cho các bãi chôn lấp. Do đó, cần phải tìm kiếm những biện pháp thay thế cho phương pháp chôn lấp chất thải nhằm bảo vệ môi trường.
Ưu và nhược điểm của phương pháp chôn lấp rác thải
Ưu điểm của phương pháp chôn lấp rác thải
- Công nghệ dễ sử dụng
- Chi phí đầu tư và hoạt động ở mức thấp.
Nhược điểm của phương pháp chôn lấp rác thải
- Diện tích cần thiết cho bãi chôn lấp thường khá lớn, với một bãi chôn lấp thông thường chiếm khoảng từ 10 đến 15 hecta.
- Quá trình phân hủy rác thải diễn ra kéo dài, đòi hỏi phải xử lý các loại rác độc hại, thực hiện che phủ và thoát nước. Cần xây dựng hàng rào cách ly và sử dụng các chế phẩm vi sinh, điều này yêu cầu nguồn kinh phí đáng kể.
- Về lâu dài, việc này có thể gây ra tình trạng ô nhiễm cho nguồn nước, không khí và đất đai tại khu vực chôn lấp.
Lưu ý khi áp dụng phương pháp chôn lấp rác thải
Khi áp dụng phương pháp chôn lấp rác thải, cần lưu ý một số yếu tố quan trọng để đảm bảo hiệu quả và hạn chế tối đa tác động tiêu cực đến môi trường.
Trước hết, cần lựa chọn vị trí chôn lấp phù hợp, tránh các khu vực gần nguồn nước ngầm, khu dân cư hoặc vùng có nguy cơ sạt lở cao để giảm thiểu nguy cơ ô nhiễm đất và nước.
Thứ hai, rác thải phải được phân loại kỹ càng trước khi chôn lấp, ưu tiên xử lý trước các loại rác thải nguy hại để tránh phát tán chất độc hại. Ngoài ra, cần thiết kế hệ thống chống thấm và thu gom nước rỉ rác hiệu quả để ngăn ngừa ô nhiễm nguồn nước ngầm.
Việc kiểm soát khí phát sinh từ bãi chôn lấp, như khí metan, cũng cần được quan tâm nhằm giảm thiểu nguy cơ cháy nổ và ô nhiễm không khí. Cuối cùng, cần thực hiện giám sát định kỳ và bảo trì bãi chôn lấp để phát hiện sớm các vấn đề môi trường và có biện pháp xử lý kịp thời.
Tất cả các phương pháp chôn lấp rác thải đều có ảnh hưởng nhất định đến môi trường. Để hướng tới một môi trường xanh sạch, trước tiên chúng ta cần có nhận thức đúng đắn về vấn đề môi trường và hành động để giảm thiểu việc sử dụng túi nilon cũng như hạn chế đồ dùng một lần.
Một hành động cá nhân sẽ tạo nền tảng cho toàn xã hội cùng chung tay hành động. Hy vọng qua bài viết này của dịch vụ xử lý rác thải công nghiệp Quang Minh, đã giúp quý độc giả hiểu rõ hơn về phương pháp chôn lấp rác thải hiện nay rồi nhé.
