Ô nhiễm môi trường nước xảy ra khi các nguồn nước như ao, sông, hồ, suối, kênh, rạch, mạch nước ngầm và biển bị nhiễm bẩn bởi các chất độc hại với nồng độ cao, gây đe dọa đến sức khỏe của con người cũng như động thực vật. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng công ty xử lý rác thải công nghiệp Quang Minh khám phá vấn đề này.
Ô nhiễm môi trường nước là gì?
Ô nhiễm môi trường nước là tình trạng nguồn nước tại các ao, hồ, sông, suối, kênh, rạch, mạch nước ngầm và biển,… bị ô nhiễm bởi các chất độc hại với nồng độ cao, gây đe dọa đến sức khỏe của con người cũng như động thực vật.
Các chất độc hại này có thể xuất phát từ thiên nhiên, nhưng chủ yếu là do hoạt động công nghiệp và sinh hoạt, đóng vai trò quan trọng trong việc tạo ra ô nhiễm môi trường nước hiện nay.
Thực trạng hiện nay về ô nhiễm môi trường nước trên thế giới
Hiện nay, ngành công nghệ và công nghiệp đang phát triển mạnh mẽ. Nhằm nâng cao chất lượng cuộc sống cho con người. Tuy nhiên, sự phát triển này cũng kéo theo những hệ lụy nghiêm trọng có thể gây hại cho môi trường sống của con người cũng như các sinh vật và thực vật trên trái đất.
Việc công nghiệp hóa quá mức và lạm dụng nguồn nước đã dẫn đến tình trạng ô nhiễm môi trường nước ở mức báo động. Châu Á hiện đang là khu vực có mức độ ô nhiễm cao nhất thế giới, với nồng độ chất độc trong nước tại đây gấp ba lần so với mức trung bình toàn cầu.
Tại Bangladesh, gần 1,2 triệu người dân phải sử dụng nguồn nước ô nhiễm, trong khi chỉ có 15% số nước đạt tiêu chuẩn sạch.
Đáng lưu ý rằng đây chỉ là những con số thống kê về tình hình ô nhiễm môi trường nước bề mặt trên toàn cầu; còn nguồn nước ngầm cũng đang bị ô nhiễm, tạo ra một thách thức lớn đối với nhiều quốc gia.
Số liệu về ô nhiễm môi trường nước ở Việt Nam và một số quốc gia
Theo dữ liệu từ UNEP, 60% nguồn nước trên các dòng sông ở ba châu lục Á, Phi và Âu đang bị ô nhiễm. UNICEF cũng chỉ ra rằng năm quốc gia có mức độ ô nhiễm môi trường nước nghiêm trọng nhất bao gồm: Indonesia, Thái Lan, Philippines, Trung Quốc và Việt Nam.
Ô nhiễm môi trường nước tại Indonesia
khoảng 200 triệu người đang phải đối mặt với tình trạng thiếu nước sạch trầm trọng. Trong khi chính phủ chưa đưa ra các biện pháp cụ thể để giải quyết vấn đề này, ý thức của người dân vẫn chưa được cải thiện, dẫn đến tình trạng ô nhiễm nguồn nước ngày càng gia tăng.
Chương trình Sông Sắt của chính phủ nhằm đánh giá chất lượng nước thải từ các doanh nghiệp đã góp phần cải thiện một phần tình hình ô nhiễm môi trường nước, nhưng vẫn chưa đủ để ngăn chặn sự gia tăng nghiêm trọng của vấn đề này.
Ô nhiễm môi trường nước tại Việt Nam
Khoảng 17 triệu người vẫn chưa có khả năng tiếp cận nước sạch, theo báo cáo mới nhất từ Viện Y học Lao động và Vệ sinh Môi trường. Họ buộc phải sử dụng các nguồn nước ô nhiễm như nước mưa, nước giếng khoan và nước máy lọc không đảm bảo an toàn.
Ở Hà Nội
Mỗi ngày có hơn 1.000 m³ rác thải và gần 400.000 m³ nước thải được xả ra môi trường, trong đó chỉ khoảng 10% được xử lý. Lượng nước thải này chủ yếu đổ vào các sông, kênh rạch như sông Tô Lịch, sông Nhuệ, sông Đà và hồ Linh Đàm.
Đặc biệt, sông Tô Lịch, từng được coi là Long Mạch của Thủ đô, hiện đang trong tình trạng ô nhiễm môi trường nước nghiêm trọng. Nước tại đây phát ra mùi hôi thối, khiến người dân và du khách khó chịu khi đi qua khu vực này.
Tại cụm khu công nghiệp Thanh Lương, Hồ Chí Minh
Ước tính hàng ngày có khoảng 5.000m3 nước thải ô nhiễm phát sinh từ các nhà máy sản xuất giấy, bột giặt, nhuộm,… Các khu vực kênh ở các quận 6, 8, 11 đang chịu mức độ ô nhiễm nghiêm trọng. Đặc biệt, kênh Tàu Hủ trở thành nơi tập trung lượng nước và rác thải từ các quận lân cận.
Nhiều hộ dân sống xung quanh phải đối mặt với tình trạng ô nhiễm nguồn nước nghiêm trọng và mùi hôi thối từ kênh Tàu Hủ bốc lên hàng ngày, ảnh hưởng đến đời sống và sức khỏe của họ.
Tại các vùng nông thôn
Việc xử lý chất thải vẫn chưa được quan tâm đúng mức do thiếu hụt các nhà máy xử lý nước và rác thải. Rác thải môi trường, xác thực vật và nước thải sinh hoạt vẫn thường xuyên bị xả thẳng ra môi trường, dẫn đến tình trạng ô nhiễm nghiêm trọng khi chúng ngấm vào mạch nước ngầm hoặc trôi ra ao hồ, sông suối.
Theo thông tin từ Bộ Y tế và Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, trung bình mỗi năm có khoảng 9.000 người tử vong do sử dụng nguồn nước ô nhiễm, và hơn 20.000 ca mắc ung thư mới được ghi nhận. Khoảng 21% dân số hiện đang sử dụng nước nhiễm Asen.
Theo TS Quách Thị Xuân, Giám đốc Trung tâm Tư vấn Phát triển Bền vững Đà Nẵng, mỗi ngày có khoảng 19.000 tấn rác nhựa được thải ra môi trường, trong đó trung bình mỗi người đóng góp khoảng 1,2kg rác/ngày.
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), tại Việt Nam có 27% trẻ em dưới 5 tuổi bị suy dinh dưỡng do sử dụng nguồn nước không đảm bảo và điều kiện vệ sinh kém, cùng với 44% trẻ em bị nhiễm giun.
Nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường nước
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng ô nhiễm môi trường nước toàn cầu hiện nay, có thể phân chia thành hai loại chính: ô nhiễm từ nguồn gốc tự nhiên và ô nhiễm do hoạt động của con người.
Ô nhiễm môi trường nước có nguồn gốc tự nhiên
Nguyên nhân chủ yếu của tình trạng ô nhiễm môi trường nước là do xác động vật chết lâu ngày bị phân hủy, dẫn đến việc các chất độc hại thẩm thấu vào lòng đất và chảy vào mạch nước ngầm. Bên cạnh đó, các hiện tượng thiên tai như bão lũ cũng góp phần làm ô nhiễm nguồn nước khi chúng hòa trộn với các dòng nước sạch, gây ra ô nhiễm cục bộ.
Tuy nhiên, đây chỉ là một trong những nguyên nhân thứ yếu gây ra ô nhiễm môi trường nước hiện nay; nguyên nhân chính vẫn xuất phát từ các tác nhân do con người tạo ra.
Ô nhiễm môi trường nước có nguồn gốc nhân tạo
Có bốn nguyên nhân chính dẫn đến ô nhiễm môi trường nước do con người gây ra, làm cho tình trạng ô nhiễm trở nên nghiêm trọng như hiện nay, bao gồm: nước thải sinh hoạt, nước thải công nghiệp, nước từ nông nghiệp và nước thải y tế.
Nước thải sinh hoạt
Hầu hết nước thải sinh hoạt hàng ngày vẫn chưa được xử lý và trực tiếp xả ra môi trường. Các loại rác thải và nước thải từ hoạt động sinh hoạt hàng ngày được đổ thẳng vào các ao, hồ, sông suối. Dẫn đến việc giảm lượng oxy trong nước, làm cho động thực vật tại đây gặp khó khăn trong việc sinh tồn. Trong nguồn nước thải này còn tồn tại nhiều chất gây ô nhiễm như: Na+, K+, PO43, CL-,…
>> Xem thêm: Chất thải sinh hoạt là gì? Cách phân loại và xử lý rác thải sinh hoạt?
Nước thải nông nghiệp
Các hoạt động chăn nuôi và trồng trọt của nông dân đã góp phần gây ô nhiễm môi trường nước do việc thải ra thức ăn thừa và phân động vật chưa qua xử lý hàng ngày. Thêm vào đó, nhiều hộ nông dân còn sử dụng thuốc trừ sâu và phân bón hóa học, dẫn đến các chất độc hại này ngấm xuống đất và làm ô nhiễm nguồn nước ngầm.
Đặc biệt, một số hộ gia đình còn sử dụng các hóa chất bị cấm để bón và tưới cho cây trồng, không chỉ ảnh hưởng xấu đến sức khỏe con người mà còn làm tình trạng ô nhiễm nguồn nước trở nên nghiêm trọng hơn.
>> Xem thêm: Chất thải nông nghiệp là gì? Phân loại chất thải nông nghiệp
Nước thải y tế
Nước thải y tế từ các phòng thí nghiệm, khu phẫu thuật và các cơ sở chế biến thực phẩm thường chứa nhiều mầm bệnh và virus. Nếu không được xử lý trước khi thải ra môi trường, chúng sẽ gây ra sự lây lan nhanh chóng của các virus, ảnh hưởng nghiêm trọng đến nguồn nước và sức khỏe con người.
>> Xem thêm : Chất thải y tế là gì? Phân loại ra sao? Tác hại của chất thải y tế
Nước thải công nghiệp
Nguyên nhân chủ yếu dẫn đến tình trạng ô nhiễm môi trường nước hiện nay là do tốc độ đô thị hóa và công nghiệp hóa diễn ra nhanh chóng, kéo theo sự hình thành của nhiều khu công nghiệp nhằm đáp ứng nhu cầu của con người.
Tại các khu công nghiệp, nhiều nhà máy thải ra hàng nghìn mét khối nước mỗi ngày mà không qua xử lý, gây ô nhiễm nghiêm trọng cho nguồn nước tại những khu vực này. Hệ quả là sức khỏe và tuổi thọ của người dân nơi đây ngày càng bị ảnh hưởng tiêu cực.
Đặc biệt, tình trạng xuất hiện các “Làng Ung Thư” ngày càng gia tăng xung quanh các khu công nghiệp là điều đáng lo ngại. Bên cạnh đó, các sự cố tràn dầu cũng góp phần làm ô nhiễm nguồn nước, dẫn đến cái chết hàng loạt của các sinh vật biển.
>> Xem thêm: Chất thải công nghiệp là gì? Đánh giá, phân loại, vai trò xử lý
Hậu quả ô nhiễm môi trường nước
Ô nhiễm nguồn nước không chỉ ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và đời sống của con người, cũng như hệ sinh thái động thực vật trên trái đất, mà còn dẫn đến sự suy giảm ngày càng trầm trọng của nền kinh tế.
Hậu quả đối với con người
Việc sử dụng nguồn nước ô nhiễm trong thời gian dài. Có thể làm gia tăng nguy cơ mắc các bệnh liên quan đến đường tiêu hóa, dịch tả. Các vấn đề về da và nghiêm trọng hơn là gây ngộ độc, dẫn đến các bệnh lý như ung thư và dị tật bẩm sinh ở trẻ em.
Hệ quả này ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe, tuổi thọ và năng suất lao động của con người.
Hậu quả đối với sinh vật, thực vật
Việc xả thải chưa qua xử lý trực tiếp ra môi trường đã gây ra ô nhiễm nghiêm trọng cho các nguồn sống của sinh vật. Đặc biệt, các loài sinh vật dưới nước đang dần bị tổn hại do môi trường sống của chúng bị tác động tiêu cực.
Các hóa chất và vi khuẩn có mặt trong nước làm cho nhiều loại sinh vật và thực vật suy giảm sức sống. Dẫn đến sự mất cân bằng trong hệ sinh thái. Hiện tượng cá, tôm chết hàng loạt trên các con sông, ao hồ đã trở nên quen thuộc với người dân địa phương. Nguồn nước ô nhiễm cũng khiến cho thực vật phát triển kém, thậm chí không thể phát triển.
Ngoài ra, việc con người tiêu thụ các loài cá sống trong môi trường ô nhiễm. Có thể gây ra những ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe. Thậm chí có nguy cơ mắc bệnh ung thư nếu thường xuyên ăn phải cá, tôm bị ô nhiễm trong thời gian dài.
Hậu quả đến kinh tế
Việc con người sử dụng nguồn nước ô nhiễm sẽ dẫn đến suy giảm sức khỏe, từ đó làm giảm năng suất lao động. Điều này cũng gây ảnh hưởng tiêu cực đến mỹ quan đô thị khi rác thải và nước thải phát ra mùi hôi khó chịu. Những yếu tố này cản trở sự phát triển kinh tế của xã hội.
Hơn nữa, tình trạng nước bẩn và mùi hôi còn khiến du khách quốc tế cảm thấy không thoải mái khi đến Việt Nam. Làm giảm hình ảnh của ngành du lịch trong mắt họ. Chúng ta cần chung tay bảo vệ môi trường sống của mình trước tình trạng ô nhiễm môi trường đang ngày càng nghiêm trọng như hiện nay.
Cách khắc phục ô nhiễm môi trường nước
Để giải quyết vấn đề ô nhiễm môi trường nước hiện nay, mỗi cá nhân cần tích cực tham gia vào việc bảo vệ môi trường sống của mình và duy trì sự cân bằng của hệ sinh thái tự nhiên.
Xử lý rác thải trước khi thải ra môi trường
- Các doanh nghiệp và xí nghiệp cần tuân thủ quy định trong việc xử lý rác thải và chất thải trước khi thải ra môi trường, bằng cách trang bị các thiết bị xử lý đạt tiêu chuẩn. Cần thực hiện kiểm tra và bảo trì định kỳ hệ thống xử lý chất thải.
- Các hộ gia đình cũng cần chú trọng đến việc xử lý chất thải một cách hợp lý, tránh việc xả thải trực tiếp ra môi trường, nhằm ngăn ngừa tình trạng ô nhiễm nguồn nước ngầm do các chất độc thẩm thấu vào đất.
- Không nên vứt rác bừa bãi, đặc biệt là tại các khu vực như ao, hồ, sông, suối, kênh, rạch và mương nước.
- Cần tránh việc xả dầu máy, hóa chất, chất thải từ ô tô hay thuốc dạng lỏng vào hệ thống cống thoát nước sinh hoạt.
Tiết kiệm nước sạch
Như đã đề cập trước đó, nhiều khu vực hiện đang thiếu nước sạch do tình trạng khan hiếm. Do đó, việc sử dụng nước sạch một cách tiết kiệm là rất cần thiết. Nhằm ngăn chặn tình trạng thiếu hụt nước sạch diễn ra trên quy mô lớn. Hãy đảm bảo tắt tất cả các vòi nước khi không sử dụng. Và tận dụng nguồn nước mưa cho các hoạt động như tưới cây, rửa xe, hay vệ sinh sân.
Hướng đến nông nghiệp xanh
Cần thiết phải tiến hành quy hoạch nhằm phát triển nền nông nghiệp bền vững. Hạn chế việc sử dụng hóa chất, thuốc trừ sâu và phân bón hóa học. Thay vào đó, nên ưu tiên áp dụng các loại phân bón sinh học hoặc tự sản xuất phân. Để giảm thiểu ô nhiễm nguồn nước ngầm do hóa chất gây ra.
Nâng cao ý thức cộng đồng
Nhà nước cần tăng cường công tác tuyên truyền nhằm nâng cao nhận thức của người dân về việc bảo vệ môi trường. Cần thực hiện kiểm tra định kỳ đối với các doanh nghiệp và xí nghiệp để đảm bảo chất lượng chất thải trước khi thải ra môi trường.
Mỗi cá nhân trong chúng ta cần hành động ngay hôm nay để bảo vệ môi trường sống. Bởi tình trạng ô nhiễm nguồn nước và không khí đang ngày càng nghiêm trọng. Chúng ta không nên để thế hệ tương lai phải sống trong một môi trường ô nhiễm trầm trọng.
Một số vấn đề có thể giải quyết cấp bách
- Mọi người cần nâng cao ý thức bảo vệ môi trường, tránh xả thải bừa bãi.
- Nhà nước cần triển khai các hoạt động tuyên truyền về tác hại của ô nhiễm nguồn nước. Đặc biệt là tại các vùng dân tộc thiểu số và nông thôn.
- Cần xử lý triệt để các nhà máy, xí nghiệp chưa có hệ thống xử lý nước thải hoặc xử lý không đạt tiêu chuẩn.
- Cải tiến hệ thống quản lý rác thải và nguồn nước để xử lý hiệu quả lượng rác thải và nước thải hàng ngày.
- Khuyến khích nông dân xây dựng hầm chứa và hầm biogas để xử lý phân và nước tiểu từ động thực vật. Đồng thời hạn chế việc sử dụng thuốc trừ sâu, đặc biệt là các hóa chất bị cấm.
- Thiết lập các điểm tập kết và thu gom rác để ngăn chặn tình trạng xả rác bừa bãi, vứt rác xuống ao hồ, sông suối.
- Tuyên truyền và kêu gọi người dân tham gia thu gom rác thải tại các khu vực ao hồ, sông suối và biển.
Kết luận
ô nhiễm môi trường nước đang trở thành một vấn đề nghiêm trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe con người, hệ sinh thái và sự phát triển bền vững. Việc xử lý và giảm thiểu ô nhiễm nguồn nước đòi hỏi sự hợp tác của toàn cộng đồng. Từ các cơ quan quản lý cho đến từng cá nhân trong việc nâng cao nhận thức bảo vệ môi trường.
Chúng ta cần có những giải pháp lâu dài và đồng bộ. Bao gồm việc kiểm soát chặt chẽ các nguồn thải, cải thiện công nghệ xử lý nước thải. Cũng như thay đổi hành vi tiêu dùng để bảo vệ nguồn tài nguyên quý giá này cho các thế hệ sau. Hy vọng rằng qua bài viết của công ty xử lý rác thải công nghiệp Quang Minh, bạn đã có cái nhìn rõ hơn về vấn đề ô nhiễm môi trường nước rồi nhé.
